17 Ocak 1916. 1. Dünya Savaşı sırası. Sırp ordusu karargahı Drina Nehri üzerindeki geçerek Arnavutluk’a doğru çekiliyor. Kışın tam ortası;
Alman, Avusturya ve Bulgar orduları karşısında tutunamayan Sırp ordusu, bu geri çekilişi sırasında 200.000’den fazla kayıp verdi! ;
200 bin küsür asker donarak, açlıktan-susuzluktan ya da Arnavut aşiret çetelerinin saldırılarında öldü. Sırp tarihinde derin izi kaldı.
Sırp ordusuyla birlikte düşman eline düşmemek için kaçan siviller de bu geri çekilişe katılmışlardı. Fotoğraf Arnavutluk’a ulaşanlardan;
Yola çıkanların yarıdan azı, 155.000 Sırp asker Dalmaçya kıyılarına ulaşabildi. Oradan Korfu gibi Yunan adalarına transfer edildiler;
Ancak Yunan Adalarında da ölüm peşini bırakmadı Sırp askerlerin. Kışın Balkanlar’ı aşarken öyle bitkin düşmüşlerdi ki ölümler devam etti;
Yunan adalarında ölüleri gömecek kadar toprak yoktu, her yer kayalıktı. Bu nedenle ölen askerler taşlara bağlanarak denize atıldı;
Sırp ordusunun Arnavutluk’a çekilişi bizim Sarıkamış faciasına benzer, ama küçük bir ülke için çok daha ağır kayıplara neden olmuştur;
Sırbistan 1.Dünya Savaşı’nda 4.5 milyon nüfusunun aşağı yukarı 4te 1’ini kaybetti. Bu yüzdesel olarak Osmanlı’nın 2 katına denk geliyor;
1. Dünya Savaşı sonrası Sırbistan’da genç erkek kalmaz
neredeyse! “Carlston za Ognjenku” adlı film bu konuyu işler.
Savaş kötüdür arkadaşlar. Hatta insanoğlunun icat ettiği en kötü şeydir
muhtemelen. Savaşı görmeyen, okumayan, hatırlamayan bilmez;
Birinci Dünya Savaşı’nın en çok kayıp veren ülkesi Sırbistan için hazırlanmış bir kartpostal. Küçük Sırp çocuk yardım istiyor;
1.Dünya Savaşı’nda Arnavutluk dağlarında donarak ölmüş Sırp asker-1915. Aynı günlerde Sarıkamış’ta Osmanlı askerinin kaderi de benzerdi;
1. Dünya Savaşı sırasında Arnavutluk içlerine çekilen Sırp askerleri, Drina nehrini buz tutmuş Vezir köprüsünden geçmeye çalışıyor. 17 Ocak 1916;
1. Dünya Savaşı’nda Sırp ordusu yukarıda anlattığım zorlukları yaşarken, Sırp siviller de başka sıkıntılar içindeydi. Alman, Avust.-Macar. ve Bulgar orduları Sırbistan’a girmiş, sivilleri zorla çalıştırmak üzere kuzeye göç ettirmişti. Fotoda göç sırası yemek hazırlayan bir aile;
