Tom Hanks’in eşi Rita Wilson, ünlülerin geçmişlerini araştıran Who Do You Think You Are adlı TV programıyla babasının hayatını araştırmış. Hikaye bizden;
Program yapıldığı sıra Rita Wilson’ın babası ölmüş. Wilson’ın babası hakkında bildikleri sınırlı: Eski adı Hasan Halil İbrahimoğlu imiş;
Wilson’un babası 1920’de, bugün Yunanistan’da içinde kalan Oraio köyünde doğmuş. Türkçesi Yassıören. Bugün köyde Müslüman pomaklar yaşıyor;
Wilson ABD’den Batı Trakya’ya, babasının doğduğu pomak köyüne gidiyor. Köy, Rodop dağlarında tipik bir pomak köyü.
Wilson, babasının 1920’de doğduğu evi buluyor. Duygusal bir an. Evin çatı katında tütün kurutuluyor.
Wilson Yassıören köyünde babasının kuzeniyle tanışıyor. Ona dedesi Halil’in fotoğrafını gösteriyorlar. Bu Wilson’un dedesini ilk görüşü;
Wilson’un dedesi, babasını da alıp Bulgaristan’daki Smolyan/Paşmakçı’ya taşınıyor. Wilson da aynı şekilde Smolyan’a gidiyor programda;
Wilson, Smolyan’daki nüfus kayıtları sayesinde ilk kez sülalesinin tüm isimlerini öğreniyor. Amca ve halalarının isimlerini buluyor.
Wilson babasının 1941’de Bulgar ordusuna alınıp İskeçe işgaline katıldığını öğreniyor. Ama küçük bir hırsızlıktan dolayı 3 yıl 8 ay ceza alıyor;
Rita Wilson’un babası Hasan, 2 yıl Filibe’de hapiste kalıyor. Sonra da Filibe’ye yerleşiyor. Wilson da programda Filibe’ye gidiyor.
Rita Wilson, Filibe’de babası Hasan’ın 1945 yılında bir evlilik yaptığını öğrenip şok oluyor. Gelinin adı: Alice Agop Markaryan;
Rita Wilson’ın babası Hasan’ın karısı Alice, evlendikten
2 ay sonra doğum yapıyor. Ancak doğumdan sonra önce anne, sonra bebek ölüyor.
Rita Wilson, babası Hasan bir zamanlar çalışma kampında tutulduğunu söylediği için, bunu araştırmak için Sofya’ya gidiyor;
Rita Wilson Sofya’da babası hakkında komünist dönemde tutulan gizli dosyaya ulaşıyor. Buna göre babası uçarı bir hayat yaşıyor ve izleniyor;
Wilson’un babası Hasan, Karnobat’lı bir Türk aracılığıyla TC elçiliğinden bir yetkiliyle tanışıyor, onun yardımıyla Türkiye’ye kaçmaya çalışıyor;
Ancak Hasan Bulgaristan’dan Türkiye’ye kaçarken sınırda yakalanıyor. 1946 yılında vatan hainliği suçlamasıyla çalışma kampına atılıyor;
Rita Wilson’un babası Hasan, Bulgaristan’da tutulduğu çalışma kampından kaçmayı başarıyor; sonrasında da gizlice ülkeden kaçıyor;
Rita Wilson, tekrar Smolyan’a geçiyor. Çünkü orada hayatta bir amcası olduğu ortaya çıkıyor. 96 yaşındaki amcası Ferhat ile buluşuyor.
Bu buluşmada, Ferhat’ın da kardeşi Hasan gibi çalışma kampına atıldığı ortaya çıkıyor. Hasan kaçınca Ferhat’ı baya bir dövmüşler meğer;
Amcası Ferhat, Rita Wilson’a babası Hasan’ın 1950’de ABD’ye ilk gittiğinde yazdığı ve yıllarca sakladıkları mektubu veriyor. Acayip bir an;
Hasan mektupta Amerika’yı anlatıyor, mutlu olduğu belli. Daha sonra Rita’nın kardeşi Chris de Smolyan’a geliyor ve amcasıyla tanışıyor.
Program burada bitiyor, ama benim anlatacaklarım bitmiyor. Araştırmalarımdan çıkan: Hasan, ABD’de Yunan kökenli Dorothy ile evleniyor;
Rita Wilson doğduğunda ismi Margarita İbrahimoff. Yani Hasan bir süre ismini koruyor. ABD’ye göçtükten 10 yıl sonra Allan Wilson adını alıyor;
Hasan İbrahimov ya da Allan Wilson; bir ara Bulgaristan’a dönüyor. 1973 sonrası olması lazım çünkü o zamana kadar devlet düşmanı sayılıyor;
Hasan İbrahimov’un Allan Wilson’a dönüşümünde hanımköylü olmasının payı var bence. Çocuklar da kendilerini Yunan-Ortodoks sayıyor.
Hasan’ı kızı Rita Wilson, ünlü “My Big Fat Greek Wedding” filminin yapımcısı. Yoğun Yunan kültürüyle yetişen birinden çıkabilirdi o film;
Tom Hanks, Doğu Avrupalı bir karakteri (Viktor Navorski) canlandırdığı Terminal filminde, Pomak kayın pederini oynadığını söylemişti;
Rita Wilson, programda babasının Müslüman doğduğunu; Osmanlı zamanı bölgedeki Hristiyanların Müslüman olmalarının “istendiğini” söylüyor.
Bu konuda tarihi bilgilerinin yetersiz olduğu belli oluyor. Yunan annesinin ve Yunan tezlerinin etkisinde kalmış olması muhtemel.
Programda Wilson’ın babası Hasan’ın 1950’de ABD’den Bulgaristan’daki akrabalarına yazdığı mektubun çevirisi gösterildi. İnceleyelim;
Mektuptan: “Türkiye’deyken size düzenli yazıyordum, artık New York ’tayım. 1 yıldır yazamadım, kusura bakmayın, ama geçerli nedenlerim var, Amerika’ya geldiğimde Yunanistan’daki annem ve erkek kardeşlerime ulaşmaya çalıştım. 2 yıldır Sirius (?) adasında sürgündelermiş. Sürgünün nedeni Yunan İç Savaşı. Rodop dağlarına komünistler hakimdi ve sanırım devlet dağlardaki Pomak köylerini boşaltıp adalara sürdü. Annem ve kardeşlerime yardım eden olmazsa n’aparlar? Sizin durumu biliyorum. N’apabilirim? Onlara 5 kez giysi ve para gönderdim. “Faik (kardeşi) şu an Atina’da, 30 Ocak’ta hapisten çıkınca Sirius’a annemin yanına gidecek. Geçen ay ona 15$, giysi ve ayakkabı gönderdim. Türkiye’den ABD’ye geldiğim gemide ateşçiydim. Neredeyse batıyorduk. Mustafa’dan hiç haber alamadım, nerede olduğunu bilmiyorum.”
Programda Yunanistan ile ilgili olumsuz konulara ve Türkiye tarafına hiç girmemişler. Mektubun çevirileri ve Bulgarca orijinali ekte;
Konuyla ilgili araştırma yaparken, mektupta da bahsi
geçen Türkiye’deki akrabalardan biriyle tanıştım nette; Ailenin Soma’da
yaşadığını söyledi.
Tom Hanks’in Pomak kökenli eşi, oyuncu ve yapımcı Rita Wilson, babasının
doğduğu B. Trakya’daki Yassıören’e geliyormuş. Hatta geldiğinde bölgede
bakımsız kalan su değirmenini de tamir ettirecekmiş;
